02 Nisan 2007
Eşler arasında kan bağı bulunması durumuna akraba evliliği deniliyor. Ülkemizde çok yaygın. Ne değil ki? Bazen insanın morali bozuluyor ve insan her gün yeni birşey öğreniyor.
Başbakanlık GAP projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Türkiye Parazitoloji Derneği, Harran, Dicle ve Antep üniversiteleri tarafından hazırlanan GAP Bölgesi Halk Sağlığı Projesi Raporu’nun Batman, Adıyaman, Amed, Antep, Kilis, Mardin, Siirt, Urfa, Şırnak illerinde 1.393 örneklemle yapılan araştırma sonucuna göre bölgede akraba evlilikleri hala çok yaygın. Kırsalda akraba evliliği %46.6 iken kentte durum pek de farklı değil, %40.2 oranında. Araştırmaya göre; akraba evliliğinin en çok görüldüğü il %53.4 ile Urfa. Urfa'yı %37.0 ile Batman izliyor. Bölge illerinde akraba evlilik oranı en düşük olan il %6.3 ile Kilis.
Dedim ya insan her gün yeni birşey öğreniyor, ahh işte yeni birşey daha öğrendim. Kardeş çocuklarının evliliği olarak daha sık karşımıza çıkan bu, bana göre ensest, durum için sayılan nedenler arasında ilk sırayı hep ekonomik çıkar zihniyeti alır diye okumuştum. Fakat gerçekler farklıymış (Bkz : Aşağıdaki karikatür) …
Tekbaş, Oğur ve Uçar (2004) tarafından gerçekleştirilen araştırma[1] sonucuna göre ise; “Ülkemizin de dahil olduğu coğrafik bölgede sık görülen ve önemli sağık problemlerine yol açabilen akraba evliliğinin genç erişkin ekekler arasındaki sıklığını ve etkili olabilecek faktörleri incelemek amacıyla Haziran 2004 tarihinde 4300 kişinin bulunduğu Etimesgut Zırhlı Birlikler Okulu ve Eğitim Tümen Komutanlığı’nda görev yapan 402 evli askere bir soru formu uygulanmışır. Araştırma sonucunda, askerler arasında akraba evliliği sıklığının genel olarak %18,7 olduğu saptanmıştır. Beklenenin tersine “maddi kaygılardan” (%10.9) daha çok “aşk ve severek evlenme” (%75), akraba evliliğinin temel nedeni olarak belirlenmiştir.”
Burada izolasyondan bahsediyoruz. Yoksulluktan… Sosyal yoksulluktan.
Akraba evliliğinden 34 hanede 37 özürlü çocuğun dünyaya geldiği Muş'un Bulanık İlçesi'ne bağlı 220 nüfuslu Bingöldek Köyü'nde, artık akraba evliliği yapılmıyormuş. Nasıl olur? Ne değişmiş de…
Muş Valisi İbrahim Özçimen ilk önce özürlü bebek doğumlarının nedenini araştırtmış. Çeşitli üniversitelerden tıp dalında yardım almış. DNA testleri ve gen incelemeleri yaptırtmış. Sonuç olarak tümünün akraba evliliğinden olduğu saptanmış. Valilik olarak köy muhtarı, köy öğretmeni, İlçe Nüfus Müdürlüğü ve köy imamı ile ortaklaşa akraba evliliğinin yanlış olduğunu anlatmışlar. Fayda etmemiş. Resmi nikahları şart koşmuşlar ki evlilik öncesi kan tahlilleri yapılsın diye. Kanı uyuşmayana evlilik için müsaade vermemişler. Ama bu sefer de gizli nikahlar olduğunu duymuşlar. Köy imamını uyarmışlar… Ve nihayet Bingöldek Köyü'nde akraba evliliğini yasaklamışlar. Böylece 2004 Eylül ayından bu güne kadar bu köyde özürlü çocuk doğmamış. Yurttaşlar civar köylerle sosyalleşmeye başlamışlar. Sosyal yoksulluktan bir ölçüde kurtulmuşlar. Valilere duyurulur.
Bir gün gelip de yasakları isteyeceğim aklıma gelir miydi? Bunlar bize demokrasinin cilveleri mi? Biz daha o bilinç seviyesinde değil miyiz?
Bunların cevaplarını düşüne duralım, birşeyden eminim; TAM KARİKATÜRLÜKÜZ.
Yurttaş inatla evlenecek. Eh tamam da, inatla çocuk doğurma bari. Bari bunu anla…
Doç. Dr. Ömer Faruk TEKBAŞ*, Uzm. Dr. Recai OĞUR*,
Yrd. Doç. Dr. Muharrem UÇAR**
* GATA Halk Sağlığı AD, Ankara
** GATA Tıp Tarihi ve Deontoloji AD, Ankara
Yorumlar